18 Mart 2022 tarihinde dönemin Başbakanı Binali Yıldırım tarafından açılışı yapılan Çanakkale Köprüsü'nün mali yükü, beklenenin çok üzerinde çıktı. CHP İzmir Milletvekili Mahir Polat, köprüden geçişlerde verilen araç garantisinin çok altında kalındığını belirterek, bugüne kadar Hazine'den ödenen tutarın 13 milyar TL'yi geçtiğini açıkladı.

GARANTİ VE GERÇEKLEŞEN ARAÇ SAYILARI

Köprü için verilen günlük 45 bin araç geçiş garantisinin aksine, ortalama günlük geçiş sayısının 8 bin olduğunu vurgulayan Polat, Hazine'nin bu farktan dolayı yüksek miktarlarda ödeme yaptığını söyledi. Yıllık 16 milyon 425 bin araç geçiş garantisi verilmişken, ilk yıl sadece 2 milyon 200 bin araç ve ikinci yıl 3 milyon 367 bin araç geçişi sağlandı. 27 aylık süreçte ise toplam geçiş sayısı sadece 7 milyon oldu. Polat, köprünün yapımcı firma tarafından 10 yıl daha işletileceğini ve bu sürede garanti edilen araç sayısının yakalanmasının mümkün olmadığını belirtti.

KUR ARTIŞI VE ÖDEMELER

CHP İzmir Milletvekili Mahir Polat, garanti edilen geçiş ücretlerinin Euro kuruna endeksli olduğunu ve Euro'nun açılıştaki 15,5 TL seviyesinden bugün 35 TL'ye çıktığını söyledi. Bu durum, Hazine'nin yaptığı garanti ödemelerini katladı. Polat, geçiş ücreti 15 Euro+KDV olarak belirlenen köprünün tüketici endeksi ile birlikte 20 Euro'yu aştığını ifade etti. Bugün itibariyle garanti edilen geçiş ücreti 700 TL'yi aşarken, vatandaş köprüden geçerken 419 TL ödüyor. Hazine ise geçmeyen milyonlarca araç için araç başına 700 TL, geçen araçlar için ise 281 TL fark ödemesi yapıyor.

DEVLETİN KAYNAKLARI ŞİRKETLERE AKIYOR

Polat, geçiş garantisi verilen köprü için Hazine'nin günlük 37 bin geçmeyen araç için 26 milyon TL, geçen 8 bin araç için ise 2 milyon 200 bin TL fark ödediğini belirtti. Günlük toplam ödemenin 28 milyon 200 bin TL, yıllık ödemenin ise yaklaşık 10 milyar TL'yi bulduğunu söyledi. Geçtiğimiz 27 aylık süreçte yapılan ödemelerin toplamı ise 13 milyar TL'yi aştı. Polat, iktidarın "geçen araç sayıları artacak" iddialarına karşılık, döviz kuruna endeksli geçiş ücretlerinden vazgeçmedikçe yapılan ödemelerin artacağını ifade etti.

BÜTÇE AÇIĞI

Mahir Polat, köprünün açılışından 2023 Mart ayına kadar yapılan 4 milyar 371 milyon TL'lik garanti ödemesinin, 2023 Mart-2024 Mart döneminde 5 milyar 896 milyon TL'ye çıktığını ve son 4 aylık süreçte 3 milyar TL ödeme yapıldığını belirtti. Toplamda yapılan 13 milyar 267 milyon TL ödemenin 670 milyon Euro'yu aştığını söyledi. Polat, emekli ve asgari ücretli için bütçe bulunamazken, bu projelere milyarlarca TL ödendiğini eleştirdi.

FATİH ALTAYLI “MİLLETE SOKULAN KAZIĞIN, MÜTEAHHİTLERE YAPILAN KIYAĞIN İKİNCİ BÖLÜMÜ”

Gazeteci Fatih Altaylı, Çanakkale Köprüsü ve bağlantı yollarının yapım artı işletme süresinin 16 yıl 2 ay 12 gün olduğunu belirterek, "Köprü garanti geçiş ücreti araç başı 15 euro. Otoyol geçiş ücreti araç başı 0,08 euro/km Garanti trafik günde 45.000 araç. Bugüne kadar bu köprüden günde geçen araç sayısı en fazla 14.000 oldu ve her gün yaklaşık 40 bin aracın parası köprü ve otoyolu yapan müteahhide kamu kaynaklarından yani sizin benim vergilerimden, sizin maaşlarınıza yapılmayan zamlardan ödeniyor" diye yazdı.

Bugüne kadar günde geçen araç sayısının en fazlı 14 bin olduğunu kaydeden Altaylı, "18 Mart 2022 tarihinde açılan köprü için bu para 14 yıl daha ödenmeye devam edilecek. Şimdi gelelim millete sokulan kazığın ve müteahhitlere yapılan kıyağın ikinci bölümüne. Yani çevre yoluna.

Sistemin daha iyi çalışabilmesi için Kınalı ile Malkara arasındaki 127 kilometrelik otoyolun da yapılması için köprüyü yapan Limak-Yapı Merkezi konsorsiyumu ile anlaşılmış. Tabii ki ihalesiz bir biçimde. İşletme süresine 4,5 yıl eklenmek suretiyle. Şimdi Limak, bu iş için kredi arıyor ve elbette Hazine garantili. İşletme süresinin uzatılmasıyla bu işi yapan müteahhitlere sadece köprü geçişinden sağlanacak ek gelir 45 bin araç x 15 euro x 1650 gün yani toplam 1 milyar 113 milyon 750 bir Euro olacak.

Otoyollardan ise 0,08 x 215 km x 45.000 araç x 1650 gün yani toplam 1 milyar 277 milyon 100 bin Euro müteahhitin cebine girecektir. Bu hesabı yapınca yine iktidara yakın bir inşaat firmasının tepe yöneticilerinden birine Malkara-Kınalı arasında yapılacak 127 km’lik otoyolun maliyetini sordum.

“Biz de o işle ilgilenmiştik. Hemen söyleyeyim. Arazinin özellikleri nedeniyle 600 bilemedin 650 milyon dolar civarındadır” dedi. Anlayacağınız 600 milyon dolarlık bir iş için, Çanakkale Köprüsü’nü yapan konsorsiyumun cebine 2 milyar 390 milyon 850 bin dolar daha koyuldu" ifadelerini kullandı.