Dünyanın en güvenilir ajanslarından Reuters, Türk kamu bankalarının TL’deki değer kaybını durdurmak için geçtiğimiz hafta yaklaşık 4,5 milyar Dolar sattığını açıkladı. Bu operasyon, YSK’nın İstanbul seçimlerini yenileme kararı sonrasında, kurun 6,25 TL seviyesine çıkması üzerine yapıldı. Ancak bu miktarda Doları, hem de piyasa fiyatlarının altında satmak, kamu bankalarının kendi başlarına alacakları bir karar değil. MB’nin net döviz rezervi 9 Mayıs’ta 10,5 milyar Dolara gerilemişti ve bunun yaklaşık 13 milyar Doları swap( takas) dövizi. Bu tutar düşülünce rezerv eksiye iniyor, ama MB kuru düşük tutabilmek için kamu bankaları eliyle döviz satışına devam ediyor. Bu çok tehlikeli bir durum; çünkü satılan bu döviz MB’nin kendi dövizi değil. Ünlü ekonomist Timoty Ash de bu müdahalenin zaten kısıtlı olan döviz rezervlerini boşa harcamak olduğunu söyledi. Ash’e göre bu İstanbul’da seçimleri yenilenmenin bedeli. Ekonomistler artık bu müdahalelerin bir işe yaramadığının altını çiziyorlar. Sadece rezervler eridiği ile kalıyor ve kurlar akabinde yeniden artmaya başlıyor. Nitekim Türk Lirası, YSK’nın İstanbul seçiminin yenilenmesi kararından bu yana Dolar, Euro ve Sterlin karşısında yüzde 10’un üzerinde değer kaybetti. Bu arada Reuters’ın geçtiği son habere göre Hazine ve Maliye Bakanlığı, Merkez Bankası’nın 40 milyar Liralık ihtiyaç akçesini merkezi yönetim bütçesine devretmek için yasal düzenleme hazırlığında olduğunu dünyaya duyurdu. MB bu yıl yaklaşık 40 milyar Lira temettü ödemesini de bütçeye aktarmıştı. Ekonomistler bu habere büyük tepki gösterdiler: “Bu para basmak demektir, getireceği sonuç daha da yükselen bir enflasyon ve kur artışı olacaktır.”

Ak Parti bütün bunları, ne pahasına olursa olsun İstanbul seçimini kazanmak için yapıyor. Amaç seçime kadar kuru bastırmak, ekonomide “her şey yolunda”  algısı yaratmak. Ancak ortada çok ciddi bir ekonomik kriz var; iktidar acilen ekonomik reformlar yapmak yerine, ne yazık ki İstanbul seçimlerine odaklanmış durumda. Dahası, ekonomik sorunlara ait hiç bir uyarı duymak bile istemiyor. Geçen hafta TÜSİAD Başkanı’nın “Tekrar seçim ortamına dönmek kaygı verici, keşke ekonomik sorunlara odaklansak” açıklamasına Erdoğan’ın tepkisi çok sert oldu ve “Haddini bil” dedi. Ancak Bahçeli daha da sert bir üslup kullandı ve “TÜSİAD Başkanı kalkmış bir cümle sarf etmiş, ona o cümleyi tersten okuturlar” diye tehdit etti.

Enerji Bakanlığı’nın resmi açıklamasına göre, Türkiye’de elektriği ve doğal gazı kesilen tam 20 milyon konut ve işyeri var. Mevcut asgari ücret, yeni Açlık Sınırı olan 2.047 TL’nı bile karşılamaktan uzak. Yeni Yoksulluk sınırı ise 7080.TL oldu; peki bu parayı kazanan Türkiye’de kaç aile var? Enflasyon yüzde 20’lerin altına düşmüyor, gıda fiyatlarındaki enflasyon ise yüzde 100’ün üzerinde. Neredeyse yaz geldi, ancak meyve sebze fiyatları hala yüksek. Bu arada Türkiye’nin et üretimi yüzde 18,6 düşmüş durumda. İthalat yine kaçınılmaz. Zaten çok yüksek olan et fiyatları daha da artacak. Vatandaşın et yemesi mümkün değil. Seçim öncesi açılan tanzim satışlara ne oldu? Hani vatandaş ucuz sebze ve meyveye ulaşacaktı? İnsanlar çaresiz, insanlar işsiz, işleri olanlar işlerini kaybediyor ve İşsizlik Fonu’na başvuruyorlar. Tarım bitti, reel sektör can çekişiyor, bu kurlarla özel sektörün borçlarını ödemesi mümkün değil. Bu sorunları dile getirmek her vatandaşın en demokratik hakkı. İktidar kızmak, tepki vermek yerine, bu insanlara kulak vermeli, onları dinlemeli ve sorunlarına eğilmeli.  Çünkü sorunları çözmek siyasetin işi, siyasal partiler bunun için var ve iktidar olmak istiyorlar.

Ak Parti İstanbul seçimini nasıl kazanacak? Konda’nın yayımladığı sandık analizine göre; 31 Mart’ta “kayıtlı seçmenin” yüzde 39,5’i İmamoğlu’na, yüzde 39,2’si ise Yıldırım’a oy verdi. Oy kullanmaya gelmeyen yüzde 16,1, geçersiz oy kullanan yüzde 3 seçmen var. Ak Parti’nin hedefi bu yüzde 19’luk seçmen.  31 Mart’ta sandığa gelmeyenler, geçmişte ağırlıklı olarak Ak Parti’ye oy vermiş seçmenler. Ancak oy kullanmaya gelmeyen tepkili seçmeni Ak Parti nasıl ikna edecek? Ortada her kesimden insanın dile getirdiği zedelenmiş bir vicdanı durum var. Bu durum Ak Partili seçmeni de kuşkusuz etkiliyor. Bu nedenle Ak Parti’nin bu seçmene, seçimin neden iptal edildiğini anlatması ve onu ikna etmek hiç kolay bir iş değil. Hele ilçe seçimlerinin neden yenilenmediğini anlatması neredeyse imkânsız. Ayrıca, İmamoğlu’nun seçimi kazanmasına rağmen elinden mazbatasının alınması ciddi bir mağduriyet yarattı. Sergilenen tepki yüksek ve her kesimden seçmen İmamoğlu’na sahip çıkıyor. CHP adayı olmanın çok ötesinde bir popülarite yakaladı. Bu nedenle sandığa gitmeyen tepkili seçmenin bu kez sandığa gidip İmamoğlu lehine oy kullanması yüksek bir olasılık.

Ekonomik krizin herkesi vurduğu çok sancılı bir süreçte seçime gidiyoruz. Ekonomi iş yaratamıyor, ciddi bir daralma söz konusu, tarım bitti, reel sektör can çekişiyor. Siyaset ekonomiyi yönetmekten her geçen gün uzaklaşıyor. Döviz rezervleri kalmadı. Enflasyon, kur, faiz hepsi birden tırmanışta. Gelecek kaygısı artıyor, insanlar çaresiz. Para yok, talep yok, borçlar ödenemiyor, krediye ulaşılamıyor, ulaşılsa da faiz çok yüksek. Bu koşullarda Ak Parti, 31 Mart’ta oy kullanmaya gelmeyen seçmeni sandığa getirip, kendisi için oy vermeye nasıl ikna edecek? Başta Erdoğan olmak üzere devletin bütün gücü, yayın akışı kesilerek yapılan canlı TV yayınları, neredeyse medyanın tümünün desteği ve seçim tavizlerine rağmen çok zor görünüyor. Çünkü mesele artık siyasi bir mesele olmaktan çıktı. YSK kararı, her kesimden insanımızın vicdan ve adalet duygusunu zedeledi. Üstelik seçim yenileme kararı ile mağdur olan İmamoğlu gözükse de, esas mağdur olanın Türkiye olduğunu unutmayalım.

Tuygan ÇALIKOĞLU