thejrc.org
Bugun...
Bizi izleyin:


Dr. Mithat Atabay


Facebookta Paylaş









Alman Silah Üreticisi Alfred Krupp Türkiye’ye Neden Geldi?
Tarih: 08-06-2017 09:35:00 Güncelleme: 08-06-2017 09:35:00


Ünlü Alman silah üreticisi Krupp Firması’nın ilk temeli 1811 yılında Frederich Krupp tarafından atıldı. Frederich, bir ustabaşıydı. Başlangıçta işler iyi gitmediği için evini bırakıp dükkânında oturmak zorunda kaldı.

 

Frederich Krupp, 1826 yılında 39 yaşında vefat etti. Oğlu Alfred Krupp babası öldüğünde henüz on dört buçuk yaşındaydı ve anne ile kız kardeşini beslemek durumundaydı. Krupp Fabrikasını Krupp Fabrikası yapan Alfred Krupp’tur. Bu adam 1887 yılına kadar altmış bir yıl süreyle fabrikayı idare etti. Alfredd Krupp’un günümüze ulaşan bir resmi bulunmuyor ancak fabrikanın merkez binasının bahçesinde bir anıt bulunmakta olup, anıtta hem atölye hem de ev olarak kullandığı ilk binanın kabartma resimleri bulunmaktadır. Bu bina hala olduğu gibi korunmaktadır.

 

Krupp Fabrikası’nın en büyük şöhreti ilk defa olarak 1854 yılında tek parça çember ve tekerlek üretimi yöntemini bulması oldu. Bu sayede firma büyük bir başarı elde etti ve gelişti. Krupp firması o nedenle “iç içe geçmiş üç daire”yi kendisine simge olarak seçti. Birinci Dünya Savaşı öncesinde 42’lik havan ve 120 kilometreden Paris’i döven çok uzun menzilli 24’lük süper topları yapan Krupp, savaş sonrasında sadeve Alman donanması için 15’likten büyük gemi topları üretmeye başladı. Versay Antlaşması Alman donanmasına 28’likten büyük top yapmayı yasaklamıştı. Krupp o nedenle bundan büyük top üretmiyordu. Gayriresmi olarak neler yaptığını sadece kendileri ve Allah bilir. 1930’ların ortasında Krupp Türkiye Devlet Demiryolları için lokomotif üretiyordu. Ayrıca Krupp, ürettiği her çeşit malzeme ve eşya için bir de müze açmıştı. Krupp Müzesi’nde iğneden lokomotife ve paslanmaz çatal bıçaktan vapura kadar esası demir ve çelik olan her şey üretiyordu.

Tarihler 15 Mayıs 1957 tarihini gösterdiğinde Türk kamuoyunda bir haber dikkate değerdi. Gazetelerde yer alan haberlere göre Krupp fabrikalarının en büyük hissedarı olan Alfred Krupp, hükümetin davetlisi olarak İstanbul’a gelecekti. Krupp, burada Denizcilik Bankası Genel Müdürü Yusuf Ziya Öniş Bey ile görüşecek ve İzmir vapurunun siparişi konusunda esaslar tespit edilecekti. A.G. Weisen tezgâhlarında büyük hissesi bulunan Krupp’tan alınan mektuplardan bu işin olumlu şekilde sonuçlanması beklenmekteydi. Krupp daha sonra Ankara ve Kırıkkale’ye giderek MKE Kurumu’nun silah fabrikalarında incelemelerde bulunacaktı.

 

Alfred Krupp, 15 Mayıs günü Türkiye’ye geldi. Ticaret Bakanı Abdullah Aker, Ulaştırma Bakanı Arif Demirer’i ziyaret etti. Dışişleri Bakanlığı’na vekâlet eden Ethem Menderes Hariciye Köşkü’nde 16 Mayıs günü Krupp onuruna bir yemek verdi. Ertesi günü Maliye Bakanı Hasan Polatkan’la da görüşen Alfred Krupp özel bir uçakla Eskişehir ve Konya’ya da gitti. Konya’da Mevlana Müzesini ve diğer tarihi yerleri gezdikten sonra yaptığı açıklamada şunları söyledi:

Halktan gördüğüm sıcak alaka… Çok eski olan Türk-Alman dostluğuna borçlu olduğum kanaatindeyim. Memleketinizin kalkınmasına Krupp fabrikalarının iştirakinden de ayrıca gurur duymaktayım… Bugünlerde birçok mevzular üzerinde durmaktayız. Bizi alakadar eden konularda önümüzdeki günlerde belki müspet kararlara varacağız.”

Alfred Krupp, 18 Mayıs günü Karabük’e gitti. Orada Demir-çelik fabrikalarında incelemelerde bulundu. Öğleden sonra Krupp Fabrikalarına ihale edilen üçüncü yüksek fırının temeli atıldı. Bu münasebetle kendisine 13.yüzyıldan kalma nadide gümüş ve sedef kakmalı bir hançer, danışmanına da Türk işlemeli bir masa örtüsü hediye edildi. Krupp, 19 Mayıs günü Cumhurbaşkanı Celal Bayar tarafından da kabul edildi.

 

Alfred Krupp’un Türkiye ziyareti sırasında en dikkati çeken şey İstanbul Fethinin 500.yılında Krupp tarafından teklif edilen “Asma Köprü” konusu oldu. O sırada köprüyü 60 milyon liraya inşa edeceğini söyleyen Krupp’un şimdi inşaat bedelini iki katı olarak teklif ettiği söylenmektedir. Asma köprü için beş, altı yer tespit edildi. Uzmanlar en uygun yer olarak Sarayburnu ile Üsküdar arasını uygun görüyorlardı. Ama şehrin trafiğini dağıtmak için Beylerbeyi-Ortaköy arasında da yapılabileceği görüşü ileri sürülmekteydi.

 

1957 yılı Mayıs ayının son günü Alfred Krupp Çanakkale’ye geldi. Saat 08.45’te özel uçağı ve yanında Türkiye’nin Bonn Büyükelçisi ve bir arkeolog olduğu halde Çanakkale’ye gelen Alfred Krupp’u Çanakkale havaalanında Vali Cemal Tarlan, Belediye Başkanı Sadi Fenercigil ile Boğaz ve Müstahkem Mevki Komutanı, Jandarma Alay Komutanı, Emniyet Müdürü ile Demokrat Parti İl Başkanı karşıladı.

 

Karşılama tören için kısa bir merasim yapıldıktan sonra Alfred Krupp’a Çanakkale şehri adına Lise öğrencilerinden bir kız bir buket takdim etti. Krupp bu törenden sonra hemen Truva’ya hareket etti. Alfred Krupp’u Truva’da da kalabalık bir halk kitlesi ile yetkililer karşıladı.  Tevfikiye Köyü’nden iki köylü kızı Krupp’a buket verdiler. Krupp buketleri memnuniyetle kabul etti ve Truva harabeleri arasında incelemelerde bulundu. Krupp’un yaklaşık bir saat süren incelemeleri sırasında bir Türk arkeolog tarafından açıklamalar yapıldı. Bundan sonra Truva Müzesi’ni gezdi. Truva Müzesi gezisi sona erdikten sonra büfede hazırlanan içecek ve yiyecekler ikram edildi. Çanakkale Valisi Cemal Tarlan bu sırada Alfred Krupp’a eski valilerden İhsan Sabri Çağlayangil döneminde hazırlanan ciltli bir Çanakkale kitabı ve bir kutu içerisinde Truva’ya ait mülajlar takdim edildi. Yine bu sırada Kepez Muhtarı y-tarafından bir hatıra olmak üzere Kepez’de kurulmasına karar verilen konserve fabrikasının kurucularına ait bir hisse senedini takdim etti.

Alfredd Krupp’un 1957 yılındaki Türkiye gezisinden Kruup istediğini elde etti. Karabük Fabrikalarında Krupp için inşa edilecek üçüncü yüksek fırının temeli atıldı. Hükümet ise istediği hiçbir şeyi elde edemedi. O sırada Türk ekonomisi çok zor durumdaydı. Başta Amerika Birleşik Devletleri olmak üzere istediği krediyi hiçbir yerden temin edemiyordu. Yatırımlar durmuş, enflasyon yükselmiş, stokçuluk ve karaborsa artmıştı. Yürürlüğe konulan Milli Korunma Kanunu’ndan da istenilen sonuç alınamıyordu. Ümidini Krupp Firması’na bağlayan hükümet, demiryolları, asma köprü, havaalanı yapımı, köprüler, çeşitli fabrikalar gibi pek çok yapacağı işi Alfred Krupp’a teklif etmişse de bundan bir şey çıkmamış ve sadece Krupp Firması bildiği işi yapmaya devam etmiş ve Türkiye’de de bu konuda gerekli izni almıştı. Truva gezisi bile Alfred Krupp’u ikna edememişti.

 

Alfred Krupp, Truva gezisinden sonra Türkiye’den ayrıldı. 1958 yılında Krupp’un yatırımı sayesinde Karabük Demirçelik tesislerindeki haddehanenin % 200 oranında üretim kapasitesini artırmaya olanak sağladı. Krupp, 150 yıldır, Türkiye ile silah, gemi taşımacılığı ve madencilik alanında işbirliği yapmaktadır. Savaş alanlarını gezerken bir de bunları düşünerek gezmek lazımdır.

 



Bu yazı 22063 defa okunmuştur.

FACEBOOK YORUM
Yorum

YAZARIN DİĞER YAZILARI

ÇOK OKUNAN HABERLER
FOTO GALERİ
  • Bebişler
    Bebişler
  • Yurdum İnsanı
    Yurdum İnsanı
  • FANTASTİK
    FANTASTİK
  • ATATÜRK
    ATATÜRK
FOTO GALERİ
VİDEO GALERİ
  • Doğtaş Mobilya'dan 18 Mart'a Özel Video
    resim yok
  • 18 Mart Çanakkale Deniz Zaferi 108'nci Yıldönümü
    18 Mart Çanakkale Deniz Zaferi 108'nci Yıldönümü
  • Çanakkale 2015 Tanıtım Filmi
    Çanakkale 2015 Tanıtım Filmi
  • Barışın ve Özgürlüklerin Kenti "Çanakkale"
    Barışın ve Özgürlüklerin Kenti
  • TSK'dan Muhteşem Çanakkale Türküsü
    TSK'dan Muhteşem Çanakkale Türküsü
  • Çanakkale Gangnam Style
    Çanakkale Gangnam Style
VİDEO GALERİ
YUKARI