25 Aralık 1908 tarihinde Osmanlı Mebusan Meclisi’nde Biga Mebusu Dr. Arif İsmet Bey, İstanbul’da görülen kolera konusunda acı tenkitlerde bulundu. Konu kolera hastalığı için görevlendirilen doktorların maaşlarına gelmişti. Bu konuda Biga Mebusu Dr. Arif İsmet Bey ile Talat Bey arasında çok sert bir tartışma yaşandı. Dr. Arif İsmet Bey’in eleştirilerine dayanamayan Talât Bey, “Yalan!” diye bağırdı. Bunun üzerine Arif İsmet Bey: “Yalanı sen söylüyorsun. Yalan söylemek istiyorsun. Lâkin daha öğrenememişsin."

Talât Bey: “Senin mahiyetin mâlum. Dolandırıcı!”

Arif İsmet Bey: “Benim mahiyetimi herkes bilir. Senin de alnın açıksa çık söyle. Mahiyetimi ispat et. Bugüne kadar namusuyla yaşamış olan bir adamı, sen kolay kolay lekeleyemezsin. Dolandırıcı edepsiz sensin. Ötekini tahkir. Berikini terzil. Bu ne demek? Demek ki bu memlekette meşrutiyet yoktur, tahakküm vardır.”

Muhalefet doktorun bu çıkışından sonra kenetlendi. Talât’ı hedef alarak sarsmaya başladılar ve “Genç Türk” adlı bir gazete, Talât Bey’e açık bir mektup neşretti. Onun Dâhiliye Nâzırlığı esnasındaki hadisatı birer birer tahlil etti kendisini istifaya dâvet etti.   

Talat Bey, 23 Temmuz 1908’de Hürriyet’in ilanı sonrasında yapılan seçimlerde İttihat ve Terakki’den Edirne Mebusu seçildi. Meclisi Mebusan’ın birinci reis vekili oldu. 31 Mart ayaklanması üzerine Meclisi Mebusan’ın Yeşilköy’de toplanmasını o sağladı ve ayaklanma bastırıldıktan sonra, Meclis’te çoğunluğu sağlayan İttihat ve Terakki mebusları arasında birlik ve beraberlik düşüncesini yaymaya çalıştı. 1909 yılında İngiltere’ye giden Osmanlı Mebuslar Heyeti’ne başkanlık yaptı. Yurtdışında bulunduğu sırada 8 Ağustos 1909’da Hüseyin Hilmi Paşa Hükümeti’nde Dâhiliye Nazırlığı’na getirildi. Yukarı da açıkladığımız şiddetli siyasi saldırılar karşısında 18 Şubat 1910’da istifa etmek zorunda kaldı.

Talât Bey; şu sözlerle acziyetini ifade etti: “Bir buçuk seneden beri ifa ettiğim Dâhiliye Nazırlığı vazifesinde birçok gaileler ile karşılaştım. Bunlarla uğraşmaktan yorgun düştüm. Gerek efkâr-ı umumiyeyi gerekse matbuatı hoşnut edemedim. İstifa etmek mecburiyetini hissettim.”  Kısacası; Talat Bey’in Dr. Arif İsmet Bey’e çıkışı, kendisini bakanlık koltuğundan etti. Talat Bey “arkadaş kurbanı” olduğunu söyledi.

Peki, kimdi Dr. Arif İsmet Bey ve neler yapmıştı?

Dr. Arif İsmet Bey, 1870’te dünyaya geldi. Babası Gelibolulu olup Arif İsmet’in doğumu sırasında Yemen Hudeyde muhasebecisiydi.

Biga Mebusu Dr. Arif İsmet Bey - Talat Paşa

Arif İsmet Bey “Mekteb-i Tıbbiye-i Mülkiye-i Şahane’de” okudu. Okulunu bitirdikten sonra Yeni Bahçe’de Gureba-yı Müslimin Hastanesi doktorluğuna atandı. 3 Aralık 1894’te 600 kuruş maaşla asaleten Lâpseki Belediyesi doktorluğu görevine getirildi. 24 Aralık 1896’da Fatsa’ya atandı. 20 Ocak 1899’da 800 kuruş maaşla Rize Sancağı doktoru oldu. 14 Nisan 1899’da Konya Vilayeti Merkez doktorluğuna tayin edildi. 15 Mayıs 1908 tarihinde Kale-i Sultaniye Belediye doktoru olarak Çanakkale’ye geldi. Bu görevini sürdürdüğü sırada 24 Ekim 1908’de 83 oy ile Kale-i Sultaniye (Biga) Sancağı’ndan Osmanlı Mebusan Meclisi’ne milletvekili seçildi.

Dr. Arif İsmet Bey, İttihatçı bir aydındı. Düşüncelerini açık şekilde dile getirir ve asla doğru bildiği yoldan ayrılmazdı. Osmanlı Mebusan Meclisi’nde her konuda düşüncelerini dile getirerek İkinci Meşrutiyet’in “özgürlük”, “adalet” ve “eşitlik” prensiplerini sonuna kadar savundu. Bu temel prensiplerin sadece soyut olarak değil, somut şekilde Osmanlı toplum yaşantısında da egemen olmasına çaba sarf etti. O nedenle gördüğü aksaklıkları ve yapılması gerekenleri açık şekilde dile getirdi ve yapmak istemeyenleri veya yapıyormuş gibi görünenleri en ağır şekilde tenkit etti.

Dr. Arif İsmet Bey, Osmanlı toplumunu çağdaş bir yapıya kavuşturmak için birlikte yola çıktıkları arkadaşlarının bu yolda tavizler vermesini, geride kalmalarını ve devlet idaresinde “idare-i maslahat” yapmalarını içine sindiremedi. Bundan da çok acı ve elem duydu. Kalbi de buna dayanamadı ve Osmanlı Mebusan Meclisi’ndeki dairesinde 18 Ocak 1911’de kalp krizi geçirerek yaşamını yitirdi.

Dr. Arif İsmet Bey, Fransızcaya hâkimdi. Arapça ve Farsçayı çok iyi derecede biliyordu.  “Asuman” ve “Gürcü Köyleri” adlı iki eser telif eser kaleme aldı, “Amerika’da İslamiyet” adlı Arapça yazılmış bir risaleyi de Türkçeye tercüme etti ve yayınladı.   

Dr. Arif İsmet Bey’in zamansız ölümü daha sonraki yıllarda çeşitli spekülasyonlara neden oldu. Dr. Arif İsmet Bey’in İttihatçılar tarafından zehirlenerek öldürüldüğü gibi düşünceler ortaya atıldı. Ancak bu düşünceler doğru değildir. Dr. Arif İsmet Bey’in, aşırı strese dayanamayarak 18 Ocak 1911 günü saat 19.30 civarında kalp krizinden vefat ettiği Mebusan Meclisi doktorlarının raporlarında açıkça belirtilmektedir.  Mebusan Meclisi üyesi Doktor Ömer Şevki Bey ve Dr. Şahin Efendi ile Mebusan Meclisi Doktoru Nazif Hasan Bey ve Başkomiser  İsmail Beylerin hazır oldukları halde yapılan otopside Dr. Arif İsmet Bey’in kalp krizinden eceliyle vefat ettiği anlaşıldı.

Peki, Talat Bey’e ne oldu? Talat Bey, Dr. Arif İsmet Bey’in ölümünden on yedi gün sonra, 4 Şubat 1911’de kurulan Mehmet Sait Paşa Hükümeti’nde Posta ve Telgraf Nazırlığı’nı, 17 Şubat’tan sonra da vekaleten Dahiliye Nazırlığı’nı üstlendi. 1917 yılında Sadrazam oldu. Ve İttihat ve Terakki Cemiyeti’nin en güçlü kişisi konumuna geldi. Sadrazamlık görevini 14 Ekim 1918 tarihindeki istifasına kadar sürdürdü.