Barcelona'dan kalkan uçak yere çakıldı. Ertesi gün sebebi açıklandı. Tüm kabin konuşmaları bir yana uçağı yere çakan pilotun kalp sesi, nefes alış sayısı dâhil tüm dünya her şeyi biliyordu.

Bizde ise önce bir Helikopter düştü. İçinde tanınan bir isim vardı.  Sebebini bulamadık. O esnada civarda 2 uçak olduğu söylendi.

Akdeniz'de bir ülkenin hava sahası sınırında uçtuğu söylenen silahsız bir askeri uçağımız düştü.   Pilot da sebebini bilmiyordu. Bilseydi atlardı. Biz de sebebini bulamadık.

Ülke sınırları içinde bir savaş uçağı düştü. Pilot sebebini bilmiyordu. Bilseydi atlardı. Biz de sebebini bulamadık.

Komşu ülke sınırları içinde insansız hava aracı düştü. Sebebini bulamadık.

Ülke sınırları içinde yan yana uçan iki savaş uçağımız düştü. Dört pilotun hiç biri fark etmedi.  Ve sebebini bilmiyorlardı. Bilselerdi en azından bir tanesi atlardı. Biz de sebebini bulamadık. Kara kutuların görevini yapan kayıt sistemleri de işe yaramadı.

Havadan gelen füzeleri havada yakalayan kiralık füzelerimiz Patriotlar ülkemize gönderilen füzeye karşı harekete geçmedi. Sebebini bulamadık.  Kayıt sistemlerimiz de bulamadı.

Tüm ülke bir anda karanlığa büründü.  Sebebini bulamadık. Aynı gün, tırnak makası ile girilemeyen adliyeye silahlar girdi. Sebebini bulamadık.

Ancak her ne surette olursa olsun, kararlılıkla sebeplerini bulma arzu ve irademizde eksilme gerçekleşmedi.

Özetle bilmiyoruz.

(Diğer bilemediklerimizi yazsam dergi yetmez. Mesela Cephanelik neden patladı, Karakol baskını sonrası o ağır silahlarla baskını yapanlar nasıl bir anda kayboldu. Yüzlerce öldürülme nedeni ve kim tarafından öldürüldüğü bilinmeyen isim vs.)

Bilmemek sorun değil. Çünkü atalarımız bize bu konuda da yol göstermiştir. "Bil(e)memek ayıp değil,  öğren(e)memek ayıp" diyerek.

Sorunsuz işleyen evrensel mekanizmaların ardında elbette ilahi güç var. Ancak dünyevi işlerde ilahi güçlere sığınılamaz. Sonu felaket olur.

Sorunsuz işleyen dünyevi mekanizmaların ardındaki insani gücün adı "irade", "fikir", "dünya görüşü"  değil, "eğitim", "tecrübe"  ve "teknoloji" dir.  Hayvanların, bitkilerin çeşit çeşit olduğu gibi insanlar da çeşit çeşittir. Bu dünya çeşitliliği içinde ancak ve ancak ilim sahibi kişilere öncelikle itibar edilmesi gerekir.  Eğitim dışındaki kriterlerin dikkate alındığı bir dünyaya, insanın doğasında olan Dunning- Kruger sendromunu da eklediğinizde ortaya çıkan ülke tablosu yukarıda sıralanan türde olur veya benzerleridir.

Ve gün gelir bilim ve teknoloji için dediğiniz yerler,  bilim ve teknolojisini, bilim ve teknoloji için değil seçilme kriterleri olan  "irade", "fikir", "dünya görüşü" için kullanır.  Her geçen yeni günde "eğitim", "tecrübe"  ve "teknoloji" niz azalır. Ve artık bilemezsiniz. Ancak sebepleri bulma iradeniz, konu hakkında birbiri ile çelişse bile bir çok fikriniz ve hatta açıklayıcı dünya görüşleriniz olur.

Ama hala bilemezsiniz, bilemeyiz. Bazen bildim sanırsınız ancak bilmediğinizi de bilmiyorsunuzdur.   Bilene anlayana.