Çanakkale İnşaat Mühendisleri Odası Başkanı Meral Saraç Çavga’nın açılış konuşmasıyla başlayan panelde ilk konuşmayı yapan Cemal Gökçe, Kentsel Dönüşüm çalışmalarına meslek odaları olarak karşı olmadıklarını belirterek başladı. Cemal Gökçe konuşmasında bilim ve akılla yapılaşmak gerektiğini ifade ederek; “Biz meslek odaları olarak insanlarımızın daha güvenli, lüks yapılarda yaşamasını ya da insanlarımızın fabrikalarda sanayi tesislerinde güven içinde çalışmalarını istemez miyiz, herkesten çok isteriz. Ama bir yer seçim kararının da; nereye hangi yapıların yapılması kararı, hangi yapıların yapılmaması kararlarını, hangi alanların tarım arazisi, hangi alanların okul alanı, hangi alanların endüstri alanları, orman alanlarının olması gerektiği konusunda meslek odalarının yani bilimsel ayağının da olması gerektiğine inanıyoruz. Ama Aklı, bilimi, mühendisliği, şehir planlamacılığı bir tarafa bırakırsanız, sadece para kazanma ve rant üzerine kurarsanız yapı yapma anlayışınızı o zaman başka insanların yaşam hakkına kast etmiş olursunuz. Biz meslek odaları olarak yapılaşmada bilimin ve aklın önde tutulması gerektiğini savunuyoruz. Bugün Kocaeli’de yapılmış olan yapıların birçoğu denizin içerisindedir. Siz yapılarınızı daha önce deniz olan yere, nehir yataklarını kurutup üstüne yaparsanız; bir gün doğanın kendisi su baskını veya sellerle o yapılarınızı sizlerin elinizden alır ya da depremlerle o yapılarınızın sizin elinizden alır. Depremden kaçamayız belki ama korunabiliriz” dedi.

Mağdur Olmamak İçin Örgütlenin

Cemal Gökçe konuşmasının devamında Kentsel Dönüşüm çalışmaları konusunda hak sahiplerinin mağdur olmamaları için örgütlü hareket etmeleri gerektiğini söyledi; “Türkiye de toplamda 7 milyon konut Kentsel Dönüşüm adı altında yenilenecek. Hükümet bu konuda her yıl 350 bin konutun yeniden yapılmasını istiyor. Toplamda 7 milyon yılda 350 bin adetten hesapladığınızda 20 yıl gibi bir süre demek oluyor. Hak sahiplerinin ellerindeki metrekarelere göre veya biraz büyüğü yapılacaksa uygun borçlanma ile yağılması sağlanırken eskiden 5 katlı olan yerlere bugün daha fazla kat çıkıldığını görüyoruz. Bu da şu demek oluyor; eskiden o binada 10 aile yaşarken Kentsel Dönüşümden sonra bu yere 40-50 aile geliyor. Her konut yeni araba, yeni mobilya, yeni beyaz eşya demektir. Yani ekonominin çarklarının dönmesi demektir. Binalar aynı yerde aynı şartlarda yapılırken biz istiyoruz ki afet alanları, spor alanları, okul, hastane gibi alanlarda yapılsın, bunun yanında sağlam ve dayanıklı binalar üretilsin. Tüm bunlar yapılırken de hak sahipleri mağdur edilmesin. Yaşam hakkı kadar konut hakkı da kutsal olduğu unutulmasın. Hak sahipleri mağdur olmamak için tek tek değil örgütlenerek Kentsel Dönüşüm çalışmaları karşısında mücadele ederek haklarını savunsunlar. Tek tek haklarınızı korumanız daha zor olacaktır; o yüzden mağdur olmak istemiyorsanız örgütlenmelisiniz” dedi.

Hak Sahipleri Mağdur Ediliyor

İzmir İMO Başkanı Ayhan Emekli ise yaptığı konuşmada Kentsel Dönüşüm’ün tanımı ve bu kapsamda çıkartılan yasaları katılımcılara ayrıntılı olarak açıkladı. Ayhan Emekli konuşmasında çıkartılan Kentsel Dönüşüm yasalarında hak sahiplerinin birçok mağduriyet yaşadığına dair ellerinde ciddi bilgi olduğunu belirterek; “Hazırlanan yasaların içlerinin boş olduğunu söylemek istemezdim ama maalesef hak sahiplerinin büyük mağduriyetlerine sebebiyet verebilecek şekilde hazırlanmışlar. Örneğin bir hak sahibi binasının hasarlı olup olmadığını merak ediyor ve gidip yetkili kurumlardan depreme dayanıklılık tespiti istiyorsa; o mülkiyet mutlaka hasarlı çıkacaktır. Bir kere hasarlı çıktığı zaman bunun önüne de geçilemiyor. Diyelim ki konut orta hasarlı çıktı; bu durumda yetkililer sizlere gelip 15 gün süre tanıyorlar. Bu sürede karara itiraz edip mahkemeye gitseniz bile süreç durdurulamıyor; konutu boşaltmanız isteniyor. Boşaltmazsanız elektriğiniz suyunuz kesilerek sizi konutu boşaltmaya zorluyorlar. Şubat ayına kadar aksi yönde karar alınamıyordu ki, Şubat ayında Anayasa Mahkemesi bu konuda bir karar alarak emsal oluşturdu. Hafif, orta ve ağır hasarlı raporu verilen konutların hak sahiplerinin mağduriyeti bir şekilde giderilebiliyor artık. Direnir boşaltmazsanız ise bu sefer zor kullanarak sizi dışarı atmaya varan uygulamalar söz konusu olabiliyor. Tüm bunları yapan ise devlet; yani devlet vatandaşına zor kullanıyor. Böyle yasa olur mu, bunu da sizin takdirinize bırakıyorum” dedi.

Verilebilir Deniliyor; Verilir Denmiyor

Ayhan Emekli konuşmasının devamında konut kira yardımı konusunda ise hazırlanan kanunlarda bağlayıcılık olmadığını belirterek hak sahiplerini bu konuda uyarmayı ihmal etmedi; “Hazırlanan yasalarda kira yardımı verilebilir, yapılabilir ifadeleri geçmektedir. Yani bir bağlayıcılık yok; idare ister kira yardımı yapar isterse yapmaz. Kanunda eğer ‘Kira yardımı yapılır, kira yardımı verilir’ deseydi, bir bağlayıcılık getirseydi bu konuda mağduriyetler yaşanmazdı. Şu anda kentsel dönüşüm çalışmaları nedeniyle kira yardımı alamayan birçok hak sahibi var ve mağduriyet yaşıyorlar. Yarın mağdur olmamanız için çok dikkatli ve örgütlü hareket etmelisiniz” dedi.

DASK Ağır Hasarlı Yapılara Ödeme Yapıyor

Katılımcılar panelistlerin konuşmalarının ardından Kentsel Dönüşüm çalışmaları ve kendilerinin merak ettiği konular hakkında panelistleri soru yağmuruna tuttular. Geçtiğimiz ay yaşanan Gökçeada merkezli depremde oturduğu binanın hasar aldığını belirten bir hak sahibi mağduriyetinin giderilmesi için nerelere başvurması gerektiğini sordu. Soru üzerine cevap veren İzmir İMO Başkanı Ayhan Emekli; “Hepinizin bildiği gibi yakın tarihte Simav’da bir deprem yaşanmıştı. Simav’da yaşayan hak sahipleri evlerinin hasar almasının ardından evlerini boşaltmak zorunda kaldı. Zorunlu olarak yaptırılan Deprem sigortası DASK var biliyorsunuz; DASK’a müracaat eden birçok hak sahibi evlerinin hasarlı olduğunu ve evlerinden çıkartıldığını belirterek tazminatlarını alabildiler. Tabi ki onlar ağır hasarlı raporlarına sahiptiler. Yapılarınız için tutulan tutanakta orta dereceli yazıyorsa veya orta hasarlı diye evi boşaltmanız istenmişse DASK’a başvurduğunuzda biraz mücadele etmeniz gerekebilir. Simav’da bir vatandaş orta hasarlı konutu için yaptığı başvurudan olumlu sonuç aldı” dedi.