Covid-19 salgın süreci ve ardından hükümetin açtığı kredi musluklarının sonrası Çanakkale'de emlak piyasası patladı. Pandemi sürecinde emlak satış sitelerinden en fazla aranana kelime Çanakkale oldu. Geçtiğimiz yıla oran ile %500 artış gösteren arayışın açıklanmasının ardından gözler Çanakkale'de yaşanan arsa ve konut satışlarına çevrildi.  Geçtiğimiz hafta Aynalı Pazar olarak gazete manşetine taşıdığımız konuyu 40 yıldır Çanakkale'de sektörün içinde bulunan ve gelişmeleri en iyi takip eden isimlerden biri olan  Eski Tapu İl Müdürü Fikri Başer'e sorduk.  23 yıl boyunca Çanakkale'nin Tapu Müdürlüğü görevinde bulunan, öncesinde de Çanakkale ve bölgesinde müfettişlik yapan Fikri Başer, Corona Virüs salgını sonrasında oluşan emlak ve arsa spekülasyonlarını bizler için yorumladı.

Çanakkale'deki emlak ve arsa fiyatlarının Çanakkale Köprüsü öncesi ve sonrası ile Covid salgını öncesi ve sonrası olarak değerlendirilmesi gerektiğini belirten Fikri Başer; "Bir de Çanakkale'nin İstanbul'a yakınlığı, tarihi ve doğal güzelliklerini de değerlendirmek gerekir. 1985 yılından bu yana Çanakkale'de, sahil kesimlerinde arsa ve emlak değerlenmeye başladı. Mesela 1985 yılında Ayvacık'ta müdürdüm, İstanbul'dan gelenler arazi toplardı. Assos da o yıllarda ulaşımda yoktu, yol açılınca Ayvacık-Assos bölgesine parası olanlar akın etti. Çanakkale'nin Ezine ilçesi geyikli, Bozcaada, Lapseki-Çanakkale arası hareketlenmeye bu dönemde başladı" dedi.

"ÇANAKKALE'NİN KIyı KESİMİNİN YÜZDE 60'INI YABANCILAR ALDI"

Çanakkale Köprüsünün ihaleye çıkacağı söylentileri ile birlikte Çanakkale'nin kıyı kesimlerinde müthiş bir arsa satışı başladığını ve arsa fiyatlarının yükselmeye başladığını hatırlatan Fikri Başer; "Tahminim odur ki; Çanakkale'nin kıyı kesiminin yüzde 60'ını yabancılar aldı. Yabancılar derken Çanakkaleli olmayanları kastediyorum. Köprüden önce de köprü yapılacağı hep gündemdeydi. Kilitbahir-Sarıçay arasına yapılacaktı. Sonrasında Nara Burnu-Kilye Koyu arası gibi.. Köprünün temel atılmasıyla birlikte Çanakkale'de  yüzde 100'ün üzerine çıktı, arsa fiyatları uçtu. 10 liralık yer 125 liraya satılmaya başlandı ve çok satıldı. 2 yıl kadar bu yüksek fiyatlı satışlar devam etti, sonrasında da çöküşe başladı. Gayrimenkul talebi durdu" dedi.

"APARTMAN HAYATINDAN BIKAN KIRSALA YERLEŞMEK İSTİYOR"

Pandemi salgını sonrasında insanların yaşamlarında büyük değişiklikler yaşanacağını, bunun ilk emarelerinin de şehirden kırsala göç talebi olduğuna dikkat çeken Fikri Başer; "Covid-19 salgınından sonra yeni bir gelişme yaşanmaya başladı. İnsanlar artık çok katlı evlerden bıkar oldular. Sokağa çıkma yasağı insanları çok etkiledi. Bu sefer insanlar kırsala yönelmeye başladılar. Kırsal kesimden arazi alıp ev yapmak istiyorlar, hobi olarak ekim yapmak istiyorlar. Yaşlılar evlerinden çıkamadı bu süreçte. Bırakın adam gitsin arsasında kendi kendine tarım yapsın, doğayla iç içe yaşasın. Arsasında gezsin dolaşsın. İnsanlar salgında bunun önemini fark ettiler. Birçok üst düzey emekli tanıdığım insanlar var; buralarda görev yapmış insanlar. Arsa almış tarlasına gidip geliyor her gün ve sıkılmıyor. 2014 yılında Toprak Koruma Kanunu çıktı. Bu yıldan sonra İmar Kanunlarında bazı değişiklikler de yaptılar. Mesela; eskiden yolu olan bir gayrimenkulde yüzde 5'ten 250 metrekareyi geçmeyecek şekilde bir yapılaşma izni veriyorlardı. Bu çok iyi bir şey idi vatandaş için. Vatandaş alıyordu 1 dönüm; bir barınak yapıyordu. Alet edevatını koyabileceği, gerektiğinde yatıp kalmak için. Bu şimdide var ama artık çok zorlaştırıldı. Ülkeyi yönetenlerin bunu eski haline getirmesi şart. Çünkü vatandaş arazine barınak yapıp yapamayacağını bilmiyor. Araziyi satın alıyor ama hiçbir şey yapamıyor. Mevzuatlardan dolayı. Çanakkale'de çok büyük talep var; Kayseri'den, Maraş'tan, Erzurum'dan gelip ev arsa alanlar var. Bir aileye 50 metrekare barınak yapacak. Saray konduracak halleri yok. Bunları zorlaştırıyorlar, bir sürü prosedür var. Bunları kolaylaştırmak lazım" dedi.

ÇANAKKALE ÜLKENİN CAZİBE MERKEZİ OLDU

Yabancı ülkelerin vatandaşlarının da aynı şekilde Çanakkale'de gayrimenkul almak için büyük talepleri var. Ama 2007 yılında çıkartılan bir Kararname var; Çanakkale il sınırlarında yabancı gerçek ve tüzel kişilere mülk satışı yasak. Bu ne demek; Lapseki'nin deniz kenarı ve köyleri, Eceabat ve köyleri, Gelibolu ve köyleri ile Ezine'nin bir kısmı bu yasağa takılıyor. Bu stratejik bir karar ama aslında iyi bir karar. Çünkü bu yasak olmasa bu bölgeler darmadağın olur; Çanakkaleli veya herhangi bir Türk vatandaşı Çanakkale'den yer alamaz. Çünkü yabancıların para sorunu yok. Getirir parayı basar alır. Bugün 10 liralık yeri belki 100 liraya alırsınız ama bu kararname olmasa yabancı gelir 10 liralık yere 1 milyon lira verir kimse alamaz" dedi.

"ÇANAKKALE'DE BİR ŞEY VAR.. "

Toprak Koruma Kanunu'nun geri çekilmesi gerektiğini belirten Fikri Başer; "İnsanlar artık Ankara'da, İstanbul'da büyükşehirlerden sıkılmışlar. 2 dönüm arazi alıp orada ekip biçmek, orada yaşamak istiyorlar. Bunun ülke tarımına da büyük katkısı olacağına inanıyorum. Mesela Çanakkale'de dikkat çekici bir şey var; kültür var. Yasalara duyarlı insanların yaşadığı bir kent Çanakkale. Medeni ve suç oranı düşük, huzurlu bir şehir Çanakkale. Gecenin saat 3'ünde kordona çıkıp iki bayan gezebilir, kimse de dönüp yan bakamaz " dedi.

MÜLK SATIŞI ÇANAKKALE'NİN HUZURLU YAPISINI BOZAR MI?

Çanakkale'deki gayrimenkul alımında yabancıların ağırlıkta olmasının Çanakkale'ye etkisini değerlendiren Fikri Başer; "Büyümek demek.. Nerede biraz çokluk; tabi ki orası biraz karışır. Bu büyümenin Çanakkale'ye, bizlerin yaşamını rahatsız edecek şekilde etkileri olur. 40 yıldır burada yaşıyorum; 40 yıllık arkadaşlıklarımız dostluklarımız var. Bir ara biliyorsunuz inşaat işçileri çok gelmişti Çanakkale'ye ve bir sürü sıkıntılar oldu. Sakin bir kentimiz var ve bu anlamda Türkiye'ye de örnek bir kentiz. Bu talebi nitelikli bir şekilde karşılarsak; devlette bunu belirli yasalarla düzenlerse çok fazla sorun yaşamayız. Tarımsal üretim artacaktır, iş yerlerinin sayısı artacaktır. Bunun Çanakkale ekonomisine katkısı olacaktır ama dediğim gibi düzenlemelerin yapılması gerekiyor" hatırlatmasında bulundu.

"ÇANAKKALE'YE BİR MASTER PLAN YAPILMALI"

1985'ten bu yana arsa değerlerinin katlanarak arttığını belirten Fikri Başer; "O yılların parasıyla, paradan 6 sıfır atılmadan önce 200 bin lira olan arsa, bugün 6 sıfır atılmış haliyle 10 milyon lira! Yüzde 500-1000 artış var.  Esenler o yıllarda tarlaydı. Dönümü 1000 liraydı. 6 sıfır atıldı şimdi 1 milyon lira ve artık yer kalmadı. Artık Çanakkale'de imara açılacak arazi de kalmadı. Önümüzdeki süreçte talebi karşılamak için imara açılacak bölgelerde genişleme olacaktır. Meclis üyeliği de yaptım; bu konuda önerge de verdim belediye meclisine. Çanakkale için bir master planı yapalım, köylülerle görüşelim. Bir raylı sistem kuralım, Lapseki'den başlasın, Truva'ya kadar uzun raylı sistem olsun, Esenler'den Güzelyalı'ya bir yol olsun istedim. Planımız hazır olsun, ilerde yaparız diye bir önergeydi. Bunlar finansal açıdan büyük projeler, şu an olmasa da gelecekte yapılması için bugünden bir çalışma belirlenmeli. Benim arzum 7-8 köyü de dahil ederek bu planı yapmamız lazım. Hatta kötü yapılaşmaya örnek olan İstanbul gibi örnekleri önümüze katarak İl genelinde bir master plan yapmalıyız" dedi.

"MEVCUT MASET PLANI SÜREKLİ REVİZYON GÖRÜYOR, İHTİYAÇLARI KARŞILAMADI"

Çanakkale'nin ve Balıkesir illeri için hazırlanan 1/100000'lik Master Planı'nın olduğunu fakat hiçbir sorunu çözmediğini belirten Fikri Başer, belediyelerin kendilerinin de yeni planlar hazırlama yetkisi olduğunu hatırlattı. Başer; "1/100000 master planı var Balıkesir-Çanakkale planı. Ama sürekli revizyon görüyor çünkü tasvip görmedi. İhtiyaca göre yapılmış bir plan değil, vatandaşa sen ne istiyorsun diye sorulmuş değil. Bir kanun, yasa ne için yapılır? İnsanlar rahat etsin, huzurlu ve güven içerisinde yaşasınlar diye yapılır. Bu 1/100000'lik plan yapıldı ama üzerinde çok büyük itirazlar var. Belediyelerin master planı yapma yetkisi var; genel yönetime gerek de yok. Yerel yönetim olarak gidip bu bahsettiğim bölgedeki köyler ve yerel idarecilerle anlaşılır. Hem bir düzen getirilir, hem de denetim altına alınır. İmar Barışında bir sürü problemler oldu, kaçak yeni yapı yapılmadı mı? Devlet vatandaşıma güveniyorum dedi bir af çıkardı, suiistimal edildi. 31 Aralık 2017 sonrasında Ayvacık, Geyikli, Lapseki sahillerinde yüzlerce konut, otel yapıldı. Plan yapılır ve denetimler sıkı tutulursa kaçak yapılaşmaya göz açtırmazsınız. Mevcut planda kentin gelişme alanları belirtilmiş; OSB'nin arkasından Kemer Köyüne kadar olan alan genişleme alanı. Ama belediyenin orası için planlama yapması lazım, yapılmazsa burası yarın kaçak yapılaşmaya gider" dedi.

"YAPILAŞMAYA UYGUN YER İSTİYORLAR"

Çanakkale'nin birçok ile göre bakir ve yapılaşmamış, doğal güzelliklerine sahip olmak isteyen diğer illerden birçok kişinin yapılaşmaya uygun arazi almak için arayışta olduğunu belirten Fikri Başer; "Pandemi sürecinde Ankara'dan arayan üst düzey yöneticilerden var. Yapılaşmaya müsait yer istiyorlar, ama yok. Eko-Turizm diye bir çalışma var; amaç belli. Turizmin tarımsal amaçlı kullanımı konusunda, bunları yapmak da çok zor. Mücavir alan dışında yapılaşmaya müsait alan yok Çanakkale'de ve buna talep çok fazla. Belediyelerin bunu planlaması lazım. 1/100000'lik planlardaki sarı alanlar için çalışma yapılması lazım, imar, yol su gibi altyapı çalışmalarının başlanması lazım. Kepez bile doldu, bunu şimdi planlarsak ilerde kaçak yapılaşmanın önüne geçebiliriz, aksi halde çarpık kentleşme ile karşı karşıya kalacağız" dedi.